Wizerunek pielęgniarek w oczach społeczeństwa

Pielęgniarstwo jako zawodowy profesjonalizm.

Zawodowy profesjonalizm zobowiązuje pielęgniarki do posiadania szerokiej wiedzy, ustawicznego kształcenia, doszkalania w przeróżnych kursach, szkoleniach, udziałach w konferencjach tematycznych, gdzie wymienia się poglądy, aby nie tylko – jak kiedyś zaspokoić potrzeby biologiczne, psychiczne i społeczne pacjenta, ale również zapewnienie mu takiej pomocy, która ukształtuje w nim postawy zdrowotne i odpowiedzialność za zdrowie własne jak i najbliższych. 

Profesjonalizm to nic innego, jak wykonywanie usług medycznych z wykorzystaniem wiedzy i zdobytych umiejętności oraz odpowiedzialność za podjęte decyzje.Pielęgniarstwo to pojęcie wieloznaczne, obecnie używane w znaczeniach takich jak kompleksowo postrzegana działalność w zakresie kształcenia ale również i doskonalenia zawodowego pielęgniarek. Jest dyscypliną naukową, nauką o pielęgnowaniu, korzystająca z nauk medycznych, przyrodniczych czy humanistycznych.

Pielęgniarka ( w odniesieniu do mężczyzn stosuje się formę pielęgniarz) jest pracownikiem systemu opieki zdrowotnej, która posiada niezbędne kwalifikacje potwierdzone określonymi dokumentami, a także uprawnienia do pracy zawodowej w swoim kraju. Współcześnie pielęgniarka jest profesjonalistą, pracownikiem samodzielnym, który odpowiada za realizację zadań zawodowych. 

To tytuł zawodowy wprowadzony w nowoczesnym pielęgniarstwie w miejsce określenia „siostra”. 

Praca pielęgniarki polega na wykonywaniu świadczeń zdrowotnych głównie pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz szeroko pojętej edukacji zdrowotnej w wymienionych i realizowanych w czasie pracy świadczeń6 . 

Od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej funkcjonowanie współczesnego pielęgniarstwa regulują również dyrektywy unijne (np. Uznanie kwalifikacji polskich pielęgniarek- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i rady 2013/55/UE) 8 . Z uwagi na to, że pielęgniarka jest profesjonalistą zawód ten określa się mianem profesji inaczej mówiąc wolnego zawodu u podstaw, którego leży rozwój tak grupowy jak indywidualny.Od profesjonalistów wymaga się nie tylko kompetentności ale również respektowania zasad i norm etycznych, które zawierają się w siedmiu kardynalnych obszarach i wskazują podstawowe powinności pielęgniarek wobec pacjentów.

Normy zawodowych zachowań definiuje Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarek i Położnych RP, który uchwalony został jako trzecia wersja w dniu 9 grudnia 2003 w trakcie trwania IV Krajowego Zjazdu Pielęgniarek i Położnych.

Pielęgniarstwo na przestrzeni wieków ewaluowało, jak każdy inny zawód medyczny. Od czasu założenie pierwszych szkół medycznych w Polsce i na świecie zmieniło się niemal wszystko przez kształcenie – również podyplomowe, po przygotowania pacjenta i jego rodziny do samoopieki. 

Z dumą można powiedzieć, że pielęgniarstwo podąża do zawodowego profesjonalizmu. 

Dziś pielęgniarstwo jest profesją samodzielną co określa Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 15 lipca 2011 roku. 

Pielęgniarki pokonały niełatwą drogę, aby z  podporządkowanej pacjentowi oraz lekarzowi „siostry” zostać samodzielnym pracownikiem w systemie ochrony zdrowia oraz pełnoprawnym członkiem zespołu terapeutycznego, konkretyzując tym samym wiele projektów poszerzających dostęp do szeroko pojętej opieki zdrowotnej. 

Niesie to jednak za sobą odpowiedzialność zawodową, prawną, cywilną, pracowniczą oraz moralną.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w toku przeprowadzonych w 2015 roku badań podaje, że wskaźnik zatrudnionych pielęgniarek na 1000 mieszkańców Polski to 5,2 gdzie w krajach OECD wskaźnik ten jest znacznie wyższy i wynosi 9,0.Współczesne pielęgniarstwo to pielęgniarstwo naukowe, poparte faktami (EBN, ang. evidencebasednursing), jest to teoria motywująca praktykę, ale praktyka poszukuje odpowiedzi w teorii czyli nauce. 

Pielęgniarstwo to nauka oraz umiejętność, która służy najwyższym ludzkim wartościom, a mianowicie życiu i zdrowiu. 

Można powiedzieć, że współczesne pielęgniarstwo jest : 

• dyscypliną praktyczną, wymagającą wstępnej oceny, planowania, interwencji oraz oceny wdrożonej opieki,

∙ dyscypliną naukową, która coraz częściej opiera się na udokumentowanych badaniach medycznych, te natomiast są połączeniem teorii z praktyką, 

• częścią systemu opieki zdrowotnej, która obejmuje zapobieganie chorobom, promocję zdrowia, opiekę nad chorymi (fizycznie, psychicznie oraz z niepełnosprawnością), przywracanie zdrowia oraz tworzenie polityki zdrowotnej i polityki promowania zdrowia populacji przez całe jej życie, 

• wiedzą, a także umiejętnościami, które wywodzą się z nauk humanistycznych, medycznych, biologicznych, społecznych, psychologii, fizyki oraz etyki

System pracy pielęgniarek jest strukturą bardzo, złożoną ale i specyficzną. 

Pielęgniarka to zawód o nieprzeciętnym charakterze.

Osoby decydujące się na tego typu profesję często narażone są na

• doświadczenia emocjonalne, które są wynikiem radzenia sobie z zagrożeniem życia i zdrowia pacjentów, podejmowanie samodzielnych, a także odpowiedzialnych decyzji, które odwołują się do zasad etyki zawodowej. 
• Zagrożenia zdrowotne, które związane są z czynnikami biologicznymi, chemicznymi czy 
• przeciążenie układu ruchu, a także 
• zbytnie obciążenia spowodowane brakami kadrowymi co w konsekwencji może doprowadzić do wypalenia zawodowego. 

Na świecie wdraża się wyodrębnione tytuły- stanowiska zawodowe, chociażby dlatego, żeby zaznaczać satysfakcję zawodową pielęgniarek. 

W Polce, pomimo wielkiej chęci zawodowego profesjonalizmu, pielęgniarki wciąż czują się niedowartościowane mimo akademickiego wykształcenia oraz posiadanych kwalifikacji. Zawód pielęgniarki obliguje do posiadania coraz większej fachowej wiedzy oraz profesjonalizmu, a poprzez dążenie do doskonalenia umiejętności zawodowych i poszerzania wiedzy w dużym stopniu wpływa napodwyższanie standardów świadczonych usług w ochronie zdrowia . 

Przemęczone ogromnym wysiłkiem fizycznym podczas rutynowych zabiegów pielęgnacyjnych, gdzie często trzeba dźwigać chorego nadwyrężając kręgosłupy, zestresowane, gdyż pacjenci coraz częściej domagają się bezzwłocznej pomocy, a rodziny pacjentów są coraz bardziej roszczeniowe. Praca pod presją czasu wzmaga bezsilność i poczucie winy, a co za tym idzie eskalację napięcia, stres i złe samopoczucie. 

Czynniki te powodują destabilizację konwencjonalnego toku funkcjonowania. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU- OSHA) sklasyfikowała największe zagrożenia psychospołeczne na stanowisku pracy w pięciu najważniejszych płaszczyznach: 

• Niepewność zatrudnienia i nowe kształty umów o pracę (praca na zlecenie, kontrakt o pracę, zatrudnienie tymczasowe, praca na zastępstwo). 

• Starzenie się społeczeństwa, podnoszenie wieku emerytalnego. 

• Akceleracja pracy jak nasilone obarczenia informacyjne ale także technologiczne i presja czasu przy zmniejszającej się wciąż liczbie pracowników co obarczone jest stresem oraz wpływa na bezpieczeństwo pracy i zdrowie pracowników.

• Obciążenie emocjonalne co u pielęgniarek wiąże się z umieraniem pacjentów czy ich ciężką chorobą i bezradnością w tej kwestii, niepokój o niewywiązanie się z zaplanowanych zadań, niskie wynagrodzenie.

 • Nieprawidłowa równowaga pomiędzy życiem osobistym a pracą zawodową często na kilku etatach. Stres, który związany jest znatłokiem obowiązków w pracy mający niekorzystny wpływ na prywatną egzystencję.

Mgr Violetta Wydra