Fot. Photogenica
1 września 2016 r. naukę we wszystkich typach szkół podejmie ok. 4 626 tys. dzieci i młodzieży oraz 383 tys. osób dorosłych, w ok. 28,5 tys. szkołach dla dzieci i młodzieży i 3,8 tys. szkół dla dorosłych.
Według szacunkowych danych* liczba uczniów w klasie I szkoły podstawowej w roku szkolnym 2016/2017 wyniesie ok. 210 tys., w tym około 74 tys. sześciolatków (około 18%). oraz 136 tys. 7 latków, w tym 45 tys. kontynuujących naukę w klasie I, którzy w roku szkolnym 2015/2016 rozpoczęli naukę jako sześciolatkowie. Ponad 80% dzieci sześcioletnich (około 340 tys.) pozostanie w przedszkolu. W sumie w wychowaniu przedszkolnym będzie uczestniczyło ok. 1 350 tys. dzieci. Natomiast od nowego roku szkolnego 2016/2017 pracę podejmie ok. 670 tys. nauczycieli.
Wśród najważniejszych zmian związanych z początkiem roku szkolnego 2016/2017 wymienić można m.in.:
Dziecko w przedszkolu
Od 1 września 2016 r. wychowanie przedszkolne obejmie dzieci od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 3 lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat.
Dodatkowo, od 1 września 2016 r. wszystkie dzieci 6-letnie oraz wszystkie chętne dzieci 5-letnie i 4-letnie mają mieć zapewnione miejsce realizacji wychowania przedszkolnego. Natomiast dziecko w wieku 6 lat ma obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego w przedszkolu, oddziale przedszkolnym przy szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego.
Obowiązek szkolny
Od roku szkolnego 2016/2017 obowiązkiem szkolnym objęte będą dzieci od 7. roku życia. Natomiast dziecko sześcioletnie ma obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego. Zatem do klasy pierwszej może pójść zarówno sześciolatek, jak i siedmiolatek. Dziecko 6-letnie na wniosek rodziców będzie przyjęte do klasy pierwszej pod warunkiem, że korzystało z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym rozpoczęcie nauki w klasie pierwszej lub posiada opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej (w przypadku niekorzystania przez dziecko z wychowania przedszkolnego).
Dzieci urodzone w 2009 r., które w roku szkolnym 2015/2016 rozpoczęły naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej mogą w roku szkolnym 2016/2017 kontynuować naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej.
Likwidacja sprawdzianu dla szóstoklasistów
Uczniowie klas VI nie będą musieli zdawać ogólnopolskiego egzaminu kończącego ich edukację na poziomie podstawowym. Sprawdzian dla szóstoklasistów zorganizowany w kwietniu 2016 r. był ostatnim. Zamiast sprawdzianu Centralna Komisja Egzaminacyjna będzie udostępniać szkołom narzędzia diagnostyczne, z których mogą one dobrowolnie korzystać. Pozwoli to szkołom dokonać wstępnej oceny poziomu wiadomości i umiejętności uczniów rozpoczynających III etap edukacyjny (gimnazjum).
Darmowy podręcznik
W roku 2016 szkoły otrzymują dotację celową dla uczniów klasy III szkoły podstawowej na podręczniki do języka obcego oraz dla uczniów klasy V szkoły podstawowej i uczniów klasy II gimnazjum na podręczniki wybrane przez szkołę. Szkoły otrzymują również dotację na materiały ćwiczeniowe dla uczniów klas I – V szkoły podstawowej oraz klasy I i II gimnazjum.
W związku z tym w roku szkolnym 2016/2017 uczniowie klasy I, II, IV szkoły podstawowej oraz klasy I gimnazjum mają zapewnione bezpłatnie podręczniki (zakupione z dotacji w latach poprzednich), a uczniowie klas III i V szkoły podstawowej oraz klasy II gimnazjum mają zapewnione podręczniki zakupione z tegorocznej dotacji. Uczniowie klas I-V szkoły podstawowej oraz klas I i II gimnazjum mają zapewnione materiały ćwiczeniowe zakupione z tegorocznej dotacji. Ponadto uczniowie klasy I, II i III szkoły podstawowej otrzymają podręcznik zapewniony przez MEN.
Rodzice uczniów, którzy we wrześniu rozpoczną naukę w klasie VI szkoły podstawowej oraz klasie III gimnazjum kupują podręczniki oraz materiały ćwiczeniowe we własnym zakresie zgodnie z listą podaną do publicznej wiadomości przez dyrektora szkoły (np. na stronie internetowej szkoły).
Szkoły niepubliczne maja prawo wnioskować o dotację na podręczniki i materiały ćwiczeniowe, ale nie mają takiego obowiązku. W takim wypadku rodzice kupują podręczniki i materiały ćwiczeniowe we własnym zakresie.
Przypominamy, że szkoły i uczniowie mogą korzystać z bezpłatnych e-podręczników dostępnych na stronie www.epodreczniki.pl. Oferta bezpłatnych podręczników obejmuje e-podręczniki do wielu przedmiotów oraz dodatkowe materiały dydaktyczne z których nauczyciele i uczniowie mogą korzystać za pośrednictwem różnych urządzeń, w każdym miejscu i w każdym czasie.
Zwiększenie dostępności do podręczników dla uczniów z niepełnosprawnościami
Szkoły będą miały możliwość zapewnienia uczniom niepełnosprawnym kompletów podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do ich potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych w ciągu całego roku szkolnego (uczniowie niepełnosprawni, którzy otrzymali orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego po 20 września).
Możliwy będzie również zakup sprzętu lub oprogramowania umożliwiających odczyt podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych w formie elektronicznej przeznaczonych dla uczniów niepełnosprawnych.
Poszerzono listę podmiotów, które mogą potwierdzić posiadane doświadczenia i osiągnięcia przez osobę ubiegającą się o wpisanie na listę rzeczoznawców do spraw podręczników przeznaczonych do kształcenia specjalnego.
Odwołanie od wyniku egzaminu maturalnego
Wprowadzamy możliwość odwołania od egzaminu maturalnego. Od roku 2017 osoby przystępujące do egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie będą miały możliwość odwołania od decyzji okręgowej komisji egzaminacyjnej w sprawie pisemnych wyników egzaminów maturalnych i potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Powstanie niezależne Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego, które składać się będzie z doświadczonych egzaminatorów oraz ekspertów zajmujących się daną dziedziną nauki. Uczeń weryfikujący uzyskaną sumę punktów będzie miał gwarancję, że weryfikacji dokona osoba inna niż ta, która sprawdzała i oceniała jego pracę. Dajemy także możliwość sfotografowania pracy egzaminacyjnej podczas wglądu w nią.
Uporządkowanie organizacji roku szkolnego
W wyniku nowelizacji rozporządzenia, zajęcia dydaktyczno-wychowawcze będą kończyć się w najbliższy piątek po 20 czerwca, co oznacza, że najwcześniej może to nastąpić 21 czerwca, a najpóźniej – 27 czerwca. Zatem czas realizacji zajęć dydaktyczno-wychowawczych w roku szkolnym zostanie skrócony o kilka dni. Widzimy ogromne zapotrzebowanie społeczne na utrzymanie tradycji polskiej oświaty, zgodnie z którą zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w szkołach kończą się w drugiej połowie czerwca, ale nie w ostatnim dniu tego miesiąca. Dodatkowo skrócenie czasu przeznaczonego na realizację zajęć dydaktyczno-wychowawczych w roku szkolnym pozwoli na wcześniejsze rozpoczęcie, a w konsekwencji również zakończenie postępowania rekrutacyjnego do szkół.
Innowacje w szkołach
1 września 2016 roku uruchamiamy pilotażowy program nauki programowania w szkołach. Zmiany spowodują, że elementem powszechnego kształcenia informatycznego stanie się umiejętność programowania – jedna z podstawowych kompetencji XXI wieku. Programowanie kształci takie umiejętności jak: logiczne myślenie, precyzyjne prezentowanie myśli i pomysłów; dobra organizacja pracy podczas rozwiązywania problemów oraz budowa kompetencji potrzebnych do współpracy, niezbędnych dzisiaj w niemal każdym zawodzie. Rezultatem finalnym pilotażu będzie wdrożenie nauczania programowania do edukacji formalnej.
Wspólnie z Ministerstwem Cyfryzacji rozpoczęliśmy starania, aby każda szkoła w Polsce podłączona została do szerokopasmowego internetu. Dzięki wykorzystaniu środków unijnych z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa będzie możliwe zbudowanie najnowocześniejszej w Europie kompleksowej sieci łączącej wszystkie polskie placówki oświatowe, w których kształcą się dzieci i młodzież w wieku od 6 do 19 lat oraz przeprowadzenie wśród nauczycieli cyklu szkoleń dotyczących programowania. Wsparcie w postaci szkoleń będą oferowały także kuratoria, placówki doskonalenia nauczycieli i Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Trwają także prace nad założeniami Rządowego Programu „Aktywna Tablica”, który pozwoli w ciągu trzech lat wyposażyć szkoły w urządzenia multimedialne zastępujące tradycyjne tablice w klasach lekcyjnych.
Dodatkowo powołano 16 wojewódzkich koordynatorów do spraw innowacji w edukacji.
Zadaniem koordynatorów będzie nadzorowanie i monitorowanie działań na szczeblu poszczególnych województw w ramach programu pilotażowego wprowadzenia nauczania programowania. Program ten zaplanowano w oparciu o innowacje pedagogiczne w wybranych szkołach na wszystkich etapach edukacyjnych od 1 września 2016 r.
Nowe zawody
Od 1 września uczniowie będą mieli możliwość kształcenia się w czterech nowych zawodach: technik szerokopasmowej komunikacji elektronicznej, technik automatyk, mechanik-operator maszyn do produkcji drzewnej oraz szkutnik. Dodatkowo utrzymujemy możliwość dalszego kształcenia w zawodach opiekunka dziecięca i asystentka stomatologiczna.
Od nowego roku szkolnego 2016/2017 chcemy, aby uczniom, którzy uczęszczają zarówno na zajęcia z religii jak i z etyki, przy wyliczaniu do średniej były brane pod uwagę oceny z obu przedmiotów.
Nowa podstawa programowa
W związku z objęciem dzieci sześcioletnich obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym od 1 września 2016 r. będzie funkcjonowała nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego. Określono w niej wymagania jakie powinno spełniać dziecko, m.in. z zakresu czytania i pisania, a także umiejętności matematycznych niezbędnych do podjęcia nauki w szkole.
Do szkoły tylko z dyplomem magistra
W nowym roku szkolnym zwiększają się wymogi kwalifikacyjne stawiane nauczycielom. Nauczyciele w zasadniczych szkołach zawodowych (uczący przedmiotów ogólnokształcących), placówkach wychowania pozaszkolnego, bursach i młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, a także logopedzi i pedagodzy szkolni będą musieli legitymować się dyplomem magistra.
Zmiana rozporządzenia dotyczącego sklepików szkolnych
Od 1 września zgodnie z tzw. rozporządzeniem sklepikowym Ministerstwa Zdrowia do szkół wracają tzw. „drożdżówki”. Dotychczasowe obowiązujące przepisy zostały uproszczone i złagodzone. W rezultacie do szkół ma powrócić m.in. pieczywo półcukiernicze oraz cukiernicze, w tym także drożdżówki, które będą musiały spełniać określone kryteria zawartości cukru, tłuszczu i soli. W sklepikach będzie można także kupić kanapki przygotowane z różnego rodzaju pieczywa.
Likwidacja tzw. „godzin karcianych”
Od 1 września 2016 r. zostaną zniesione tzw. „godziny karciane”. Dotychczas każdy nauczyciel w szkole podstawowej i gimnazjum musiał poświęcić dwie godziny w tygodniu, a nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej jedną godzinę – na zajęcia pozalekcyjne. W związku z likwidacją obowiązku prowadzenia zajęć pozalekcyjnych w dotychczasowej formule, zaproponowaliśmy zniesienie obowiązku ich rozliczania. Jest to rozwiązanie korzystne dla nauczycieli, bo oznacza odciążenie ich od nadmiernych obowiązków biurokratycznych.
Nagroda dla profesora oświaty i rejestr dyscyplinarny
Wprowadziliśmy przepis ułatwiający planowanie i wypłacanie jednorazowej gratyfikacji pieniężnej nauczycielowi, któremu przyznano tytuł honorowy profesora oświaty.
Rozszerzyliśmy na wszystkich nauczycieli wymóg niekaralności. Objęliśmy wszystkich nauczycieli przepisami o odpowiedzialności dyscyplinarnej. Nowe regulacje mają uniemożliwić zatrudnienie w charakterze nauczyciela w przedszkolu, szkole lub innej placówce oświatowej osoby, która nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych i nie korzysta z praw publicznych.
Dodatkowo będzie stworzony rejestr dyscyplinarny prowadzony przez Ministra Edukacji Narodowej. Ma to być skuteczne narzędzie niedopuszczające do pracy z dziećmi nauczycieli ukaranych najwyższymi karami dyscyplinarnymi – zwolnienia z pracy z zakazem przyjęcia do pracy w oświacie przez 3 lata oraz wydalenia z zawodu.
Wydawanie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju
Wprowadzone zostały przepisy zobowiązujące zespoły opiniujące działające w niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych do wydawania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju. Przepisy te mają na celu ujednolicenie sposobu wydawania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Działania te będą możliwe niezależnie od tego czy opinia jest wydawana przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej czy przez zespół opiniujący działający w niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Standardy funkcjonowania placówek publicznych i niepublicznych
Od 1 września 2016 r. wprowadzono przepisy określające m.in. rodzaje i szczegółowe zasady działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach.
Szczegółowe regulacje określają standardy funkcjonowania placówek, których działania skierowane są odpowiednio do dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania (m.in. młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych oraz ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych).
Wprowadzone zmiany mają na celu podniesienie efektywności i jakości pracy wychowawczej, a także zwiększenie bezpieczeństwa wychowanków. Dodatkowo położony jest większy nacisk na przygotowanie wychowanków do samodzielnego, odpowiedzialnego życia poza placówką.
Zmiana systemu edukacji
Zmiany w strukturze oświaty, której założenia Minister Edukacji Narodowej przedstawiła podczas konferencji podsumowującej Ogólnopolską Debatę o Edukacji „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra Zmiana” w Toruniu to: 8-letnia szkoła podstawowa, 4-letnie liceum ogólnokształcące, 5-letnie technikum oraz dwustopniowa branżowa szkoła, która zastąpi obecną zasadniczą szkołę zawodową.
Zmiany będą wprowadzane stopniowo. Uczniowie rozpoczynający naukę w klasie VI szkoły podstawowej, w roku szkolnym 2017/2018 zamiast do I gimnazjum pójdą do VII klasy szkoły podstawowej.
Wszystkie zmiany w zakresie ustroju szkolnego są punktem wyjścia i wynikiem toczących się od lutego br. dyskusji, spotkań i rozmów z osobami zainteresowanymi sprawami edukacji. zmian są punktem wyjścia, pokazują kierunek działań i oczekiwania społeczne. Szczegółowe rozwiązania w postaci konkretnych projektów aktów prawnych będą kierowane do konsultacji społecznych i uzgodnień we wrześniu i październiku. Wprowadzenie zmian to wieloletni procesem, który będzie przeprowadzany etapami w sposób najmniej obciążający uczniów, z jednoczesnym zapewnieniem im poczucia bezpieczeństwa. Przy opracowywaniu zmian struktury szkolnictwa zostanie również wzięta pod uwagę obecna infrastruktura szkół.
* Całościowe dane dostępne będą w połowie listopada 2016 r.
Departament Informacji i Promocji
(fot. Grzegorz Jakubowski / KPRP prezydent.pl)
