Triduum Paschalne: Dziś Wielki Czwartek. Wyjaśniamy obrzędy Mszy Wieczerzy Pańskiej

Dodano: 13.04.2017 [08:05]

Od dziś rozpoczynają się obchody Triduum Paschalnego - do Niedzieli Zmartwychwstania Kościół wspomina najważniejsze wydarzenia w swojej historii: ustanowienie Eucharystii, mękę i śmierć Chrystusa oraz Jego zmartwychwstanie. Chrześcijańskie Święta Wielkanocne nawiązują do Paschy - największej uroczystości religii żydowskiej, obchodzonej na pamiątkę wyzwolenia Żydów z niewoli egipskiej. Słowo Pascha, w jidysz Pajsoch, w tłumaczeniu na język polski oznacza przejście – w tradycji katolickiej odnosi się do przejścia Chrystusa ze śmierci do życia, które dokonało się w momencie powstania z martwych w Wielką Noc.

W tradycji Kościoła rzymskokatolickiego Triduum rozumie się jako trzy etapy misterium Odkupienia:

 

Etap pierwszy - pożegnalna uczta, czyli Ostatnia Wieczerza, oraz zapowiedź ofiary.
Etap drugi - wydarzenia Wielkiego Piątku, zakończone śmiercią Chrystusa na krzyżu.
Etap trzeci - spoczynek w grobie i zmartwychwstanie.

Wielki Tydzień, którego częścią jest Triduum Paschalne, był świętowany dopiero od IV wieku, a samo Triduum Paschalne zastąpiło Triduum Sacrum, obchodzone do 1929 roku.

Ostatnie trzy dni upamiętniające Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego, przypominają zatem trzy etapy jednego wydarzenia - zwycięstwa Chrystusa nad grzechem i śmiercią.

Pierwsi chrześcijanie świętowali Misterium Paschalne co tydzień, podczas niedzielnej Eucharystii. Później zaczęto jednak coraz bardziej akcentować doroczny obchód Paschy, który dokonywał się w liturgii Nocy Paschalnej.

O trzech dniach mówił już św. Augustyn, opisując zwyczaje z przełomu IV i V wieku. Mówił o Świętym Triduum, a mianowicie o dniu śmierci Chrystusa (Wielki Piątek), jego odpoczynku w grobie (Wielka Sobota) i jego Zmartwychwstaniu w Noc i Dzień Niedzieli Paschalnej.  W czasach Amalariusza z Mesu, w IX wieku, przyjęto rozpoczynanie Triduum Paschalnego już w Wielki Czwartek. Reforma posoborowa wróciła do pierwotnego zwyczaju obchodzenia Triduum Paschalnego, przywracając centralne miejsce Nocy Paschalnej.

W Wielki Czwartek we wszystkich kościołach katedralnych ma miejsce uroczysta Msza Krzyżma sprawowana w godzinach porannych przez biskupa diecezjalnego wraz z prezbiterami. Podczas tej Mszy ponieważ poświęcane są nowe oleje przeznaczone do namaszczeń: podczas chrztu, bierzmowania, sakramentu kapłaństwa oraz przy namaszczeniu chorych. W trakcie Mszy odbywa się odnowienie przyrzeczeń kapłańskich.

W kościołach parafialnych odbywa się natomiast tylko jedna uroczysta Msza św. sprawowana wieczorem - Msza Wieczerzy Pańskiej, która formalnie rozpoczyna Triduum Paschalne. W jej trakcie podczas śpiewu „Chwała na wysokości...” biją wszystkie dzwony w świątyni. Po zakończeniu śpiewu dzwony i organy milkną.  Ich dźwięk powróci dopiero w trakcie liturgii Wigilii Paschalnej.

W niektórych kościołach w Wielki Czwartek odbywa się obrzęd „Mandatum”, obmycie nóg dwunastu mężczyznom, na pamiątkę wydarzeń z Wieczernika. Co ciekawe praktykowany w Kościele katolickim obrzęd w niektórych wyznaniach chrześcijańskich zaliczany jest do sakramentów. Zgodnie z tradycją, w Kościele rzymskokatolickim obrzęd umywania nóg - Mandatum - towarzyszy liturgii wielkoczwartkowej, kiedy główny celebrans dokonuje symbolicznego mycia nóg zaproszonym na liturgię ubogim lub osobom wybranym spośród wiernych obecnych na liturgii.

Podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej konsekruje się dostateczną ilość komunikantów tak, by wystarczyły na dzień obecny i następny. Po zakończeniu Wieczerzy Najświętszy Sakrament przenosi się do kaplicy adoracji, zwanej „Ciemnicą” (na pamiątkę uwięzienia Jezusa po Ostatniej Wieczerzy). Po zakończeniu liturgii z ołtarza zdejmuje się świece, mszał, krzyż, obrusy. Tabernakulum zostaje otwarte i puste, a „Wieczna lampka” zgaszona.