Od jutra rewolucyjna zmiana w prawie karnym. Model rodem z USA

Nowe przepisy wchodzą w życie 1 lipca

Od 1 lipca wszystkie procesy w Polsce będą toczyły się według nowych reguł. Sąd nie będzie prowadził już własnego dochodzenia, tylko - niczym w amerykańskim filmie - to prokurator i obrońca stoczą na sali sądowej pojedynek na dowody. Sędzia rozstrzygnie, kto wygrał. Prokuratorzy twierdzą jednak, że na taką zmianę nie są przygotowani. Materiał magazynu "Czarno na białym".

Zdążyć przez 1 lipca. Skąd nagły pośpiech prokuratury ws. Amber Gold?

Takiej sprawy...

czytaj dalej »

Do tej pory prokurator prowadził śledztwo, zbierał dowody i przedstawiał je przed sądem. Co ważne, nie dowodził winy. To sędzia musiał dociekać prawdy i spierać się z obrońcą na sali rozpraw. Rola prokuratora kończyła się z chwilą przedstawienia aktu oskarżenia w sądzie.

1 lipca wchodzi w życie reforma zmieniająca taką filozofię prowadzenia procesu karnego. Teraz to prokurator od początku zajmujący się śledztwem, będzie musiał udowodnić winę i przedstawić dowody przed sądem.

Na sali rozpraw prokuratorzy i oskarżeni (lub ich obrońcy) mają prowadzić aktywny, zaangażowany i równoprawny spór. Jest to zasada kontradyktoryjności.

Sąd nadal będzie gospodarzem procesu i będzie wydawał wyroki.

Prokurator będzie dowodził winy

Michał Królikowski, były wiceminister sprawiedliwości i autor tej reformy przekonuje, że taka zmiana jest potrzebna. - Na salę sądową będzie musiał iść prokurator, który zna akta sprawy. Tak być powinno - mówi.

Dzisiaj bowiem na sali sądowej zazwyczaj pojawiają się dyżurni prokuratorzy, którzy o sprawach, w których uczestniczą, mają niewielkie pojęcie.

- Dotychczas prokurator robił tak: zbierał cały śmietnik jaki mu się nagromadził i to wszystko rzucał sądowi - a niech się sąd martwi. Teraz będzie musiał to jakoś uporządkować - tłumaczy adwokat Jacek Kondracki.

Prokuratorzy przeciwni

Nowa zmiana wzbudza jednak sprzeciw środowiska prokuratorskiego. - Państwo nie jest przygotowane na tę reformę. Formuła kontradyktoryjności spowoduje znaczne wydłużenie procedury i samego procesu - uważa Jacek Skała ze Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP.

Skała dodaje, że te zmiany to "ukłon w stronę świata przestępczego", bowiem od 1 lipca jeśli prokuratorzy nie będą doskonale przygotowani do dowodzenia winy przed sądami, to wątpliwości będą rozstrzygane na korzyść oskarżonych. Sam sędzia nie będzie mógł uzupełniać braków w dowodach.

Waldemar Tyl z Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie dodaje, że prokuratorzy nie będą w stanie pogodzić ze sobą chodzenia do sądów i prowadzenia postępowań w prokuraturze. Twierdzi, że mamy niewystarczające kadry.

Taki argument odpiera jednak Ministerstwo Sprawiedliwości. Podkreśla, że w naszym kraju jest najwięcej prokuratorów w Europie - ponad 6,5 tys. Prokurator pracujący np. w Niemczech załatwia cztery razy więcej spraw niż polski.